«Μαμά, εσύ πρέπει να μ’ ακούς, γιατί αν δεν μ’ακούς εσύ, όταν μεγαλώσω, δε θα με ακούει κανένας» Μαίρη 7 ετών, στη μαμά της.
Η σχέση των γονέων με τα παιδιά
Η σχέση των γονέων με τα παδιά τους είναι μοναδική για κάθε γονέα, για κάθε παιδί και για κάθε οικογένεια ξεχωριστά. Όπως μπορεί εύκολα να διαπιστωθεί είναι η μοναδική σχέση στη ζωή του ατόμου η οποία αποτελεί πεδίο ατελείωτων ευκαιριών και δοκιμών. Η γονεϊκή σχέση είναι «γεννημένη» για να περνά δοκιμασίες και να βγαίνει αλώβητη από αυτές.
Πώς ακριβώς όμως διαμορφώνεται αυτή η σχέση για να μπορεί να αποτελεί αυτό το πεδίο των ατελείωτων δοκιμών με ασφάλεια;
Η Φυσική παρουσία των γονέων κρίνεται απαραίτητη για τη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Είναι σημαντικό το παιδί να ξέρει πως θα βλέπει τους γονείς του και θα συναναστρέφεται μαζί τους καθημερινά. Ωστόσο οι γονείς σήμερα είναι εκτεθειμένοι σε μια πληθώρα στρεσογόνων οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων που συχνά τους συναντάμε υπερφορτωμένους, κουρασμένους, εξουθενωμένους και αναγκασμένους να είναι πολλές ώρες εκτός σπιτιού.
Οι πολλές ώρες απουσίας έχουν σαν αποτέλεσμα να νιώθουν αμέτρητες τύψεις και ενοχές. Σε αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να δείξουν κατανόηση στον εαυτό τους, αλλά και μεταξύ τους ως γονείς, καθώς έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με αυτή τη δυσκολία, την έλλειψη χρόνου και ενέργειας. Το βασικότερο είναι αυτός ο ελάχιστος καθημερινός χρόνος και το μικρό απόθεμα ενέργειας να το αξιοποιούν μαζί με τα παιδιά ποιοτικά.
Σημαντικό επίσης ρόλο κατέχει ο τρόπος που επηρεάζει τη γονεϊκή σχέση ο περίγυρος των γονέων, ο κοινωνικός τους κύκλος. Οι φίλοι και συγγενείς παίζουν σημαντικό ρόλο καθώς οι γονείς που δεν έχουν κοινωνική δικτύωση είναι πιο αδύναμοι γιατί είναι πιο μόνοι. Είναι καλό να έχουν έναν κοινωνικό περίγυρο που θα τους υποστηρίζει και θα τους επιβεβαιώνει, ώστε να μη νιώθουν αδύναμοι βιώνοντας τις καθημερινές δυσκολίες της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας μαζί με τα συναισθήματα της ενοχής και της ματαίωσης.
Ακόμα, η συναισθηματική παρουσία είναι εξίσου σημαντική. Πολλές φορές αυτές οι ενοχές και οι φόβοι είναι αυτά που εμποδίζουν τους γονείς να είναι παρόντες. Όλα αυτά τα συναισθήματα αποδυναμώνουν και τη φωνή των παιδιών και τα κάνουν απλά να γκρινιάζουν και παραπονιούνται, με αποτέλεσμα οι γονείς να συνθηκολογούν συνέχεια μαζί τους, κάτι που αυξάνει την επιθετικότητά τους και τις εκρήξεις θυμού.
Συχνά η έλλειψη της γονικής παρουσίας και στις τρεις διαστάσεις δημιουργεί κενό που τα παιδιά τείνουν να γεμίζουν με βία και εκρήξεις θυμού. Πολλές φορές οι γονείς ξεσπούν με αποτέλεσμα να συμβάλλουν στη κλιμάκωση και έτσι οδηγούνται σε περισσότερo βίαιη συμπεριφορά. Οι γονείς που γίνονται βίαιοι αποτελούν το πρότυπο συμπεριφοράς που νομιμοποιεί τέτοιου είδους αντιδράσεις και στα παιδιά. Τέλος, η βιαιότητα των γονέων, ειδικά η απρόβλεπτη, επηρεάζει το δεσμό γονέα-παιδιού και κλονίζει την εμπιστοσύνη των παιδιών, καθιστώντας τα ευάλωτα σε συναισθηματικές δυσκολίες και σε θέματα αυτοπεποίθησης.
Συμπερασματικά, η σημασία της γονικής παρουσίας στη γονεϊκή σχέση αποτελεί μια «δικλείδα ασφαλείας» με την οποία οι γονείς είναι δυνατοί και μπορούν να αποτρέψουν τα παιδιά τους από βίαιες συμπεριφορές και να τους μάθουν άλλους τρόπους διαχείρισης και έκφρασης των συναισθημάτων, όπως είναι ο θυμός. Παρόλες τις δυσκολίες οι γονείς δεν είναι πια αποδυναμωμένοι και το παιδί δε παύει να είναι ένα αξιοθαύμαστο πλάσμα που δοκιμάζει, μαθαίνει και προσπαθεί σε όλη τη διάρκεια της εξελικτικής του πορείας.